't Waarkhoes
Aan de Heereweg te Finsterwolde staat dit pand uit 1795 nog steeds waar vroeger het armenhuis in gevestigd was. In de volksmond heette het onderkomen: 't Waarkhuis. In 1795 was het vorige pand volledig door brand verwoest.
De kerk heeft van oudsher de zorg gekend voor de armen. Deze taak lag bij de hervormden bij de diakenen.
In het jaar 1755 rees er een conflict tussen de boekhouder-diaken Claes Vriesenborg en de kerkeraad. Dit zal niet het enige conflict zijn geweest.
In de achttiende eeuw werd "t Waarkhoes in Finsterwolde geleid door Wilt Nannes. Hij werd "de mester" genoemd.
In 1860 besloten de kerkvoogden en notabelen tot de oprichting van een werkhuis of armenhuis. Dit moet echter een opvolger zijn geweest van een vorig armenhuis, want in een rapport van de gezondheidscommissie aan de kerkeraad d.d. januari 1857 werd het armenhuis, of krot, een gevaar genoemd voor de gezondheid en de zedelijkheid van de bewoners ervan.
Links zit dhr Meints en linksachteraan zit mvr G. Nomden, rechtsachter mej. Bertha Buze en geheel rechts dhr Ekamper .
Het nieuwe werkhuis werd verhuurd aan de kerkeraad. In de praktijk bleek de instelling tot problemen te leiden waar de kerkeraad niet erg gelukkig mee was. De werkuisvader en -moeder maakten zich nogal eens schuldig aan verwaarlozing van de medebewoonders en bedeelden zichzelf beter dan de anderen. In 1885 was er zelfs sprake van onzedelijk gedrag door de werkhuisvader
De centrale gang in het armenhuis.
De inkomsten voor het armenhuis kreeg de diaconie uit grondpachten en collecten bij de kerkdiensten en begrafenissen. Ook in de herbergen van Finsterwolde hing een collectebus. Verder werd in het kerspel Finsterwolde door de diaken twee keer per jaar gecollecteerd.
Mannenslaapzaal.
De diaconie gaf de bedeelden slechts weinig geld, vier á vijf stuivers per week. De aandacht van de diaconie ging meer uit naar goede kleding, zodat de bedeelden des zondags goed gekleed naar de kerk konden gaan.
Bergkamer.
Vanwege het wanbeleid door de werkhuisouders en de financiële problemen die het werkhuis en haar bewoners met zich meebrachten werd in 1893 het werkhuis door de NH-kerk overgedragen aan de burgerlijke gemeente Finsterwolde.
Belangrijk punt hierbij was dat ook aan niet lid-maten van de kerk hulp kon worden gegeven.
Bericht uit de Winschoter Courant van 23 september 1893 (bron: Harry Perton).
Door de grote ontkerkelijking in Finsterwolde rond 1900 en daarna werd het aantal mensen dat gebruik ging maken van de armenorg steeds groter.
In de twintigste eeuw was 't Waarkhoes in Finsterwolde in feite de voorloper voor het bejaardenhuis De Tjamme dat in Beerta is gebouwd.
Vrouwenslaapzaal
De laastste Waarkhoes-ouders waren vader R. Schuur en moeder L. Schuur-Grave.
Gevel noordzijde
Halverwege de noordgevel zat 't huuske. Deze stille zijde grenst aan het kerkhof van Finsterwolde.
't Huuske
Voorin woonden de vader en moeder en achterin is de woonkamer van de opgenomen mannen en vrouwen.
(Voor de teksten is gebruik gemaakt van de bladen: Het Oldambt,mensen en landschap door de eeuwen heen. Ook is een deel van de informatie afkomstig van de Groninger Archieven. )