KASPERS, Hendrik Ebo

 

administrateur en redacteur van De Arbeider, is geboren te Reiderwolderpolder (gemeente Finsterwolde) op 11 februari 1869 en overleden te Santpoort op 29 juli 1953. Hij was de zoon van Ebo Hindriks Kaspers, pachtboer, en Fenna Swart. Op 17 november 1894 trad hij in het huwelijk met Alberdina Menkema, met wie hij drie dochters en vijf zoons kreeg.

Door een ruggegraatsvergroeiing kon Kaspers geen lichamelijke arbeid verrichten en ging hij naar de HBS te Winschoten. Hij wilde in de boekhandel, maar zijn vader plaatste hem in een kruidenierszaak. Domela Nieuwenhuis' propagandatochten door het noorden brachten hem in contact met het socialisme. Zijn oom J.P. Hommes richtte in 1891 een afdeling Algemeen Kies- en Stemrecht op te Finsterwolde, die in 1892 een afdeling van de Sociaal Democratische Bond (SDB) werd met Kaspers als secretaris. Hij kreeg contact met Tjerk Luitjes, die te Sappemeer het socialistische weekblad De Arbeider uitgaf. Kaspers ging het blad financieren en werd administrateur van de firma Luitjes en Kaspers.

Na het rumoerige jaar 1892 ontwikkelde Kaspers zich tot anarchist en probeerde in 1894 een anarchistisch blad De Voortbrenger uit te geven. Het bleef bij één nummer. In 1895 was hij redacteur van De Anarchist. In 1896 nam hij de redactie van De Arbeider op zich. Kaspers koesterde belangstelling voor produktieve associatie en kocht in 1901 een boerderijtje in het Drentse Midlaren. Vanaf 1902 tot 1905 werkte daar een landbouwkolonie die echter mislukte. Kaspers bleef met zijn gezin achter. Hij bleef actief voor de Vereeniging Gemeenschappelijk Grondbezit (GGB) als voorzitter van de Groninger afdeling en kwam in 1905 in het hoofdbestuur. Hij zette zich in voor de Algemeene Nederlandsche Geheelonthoudersbond (ANGOB) en was redacteur van De Geheelonthouder. Hij was een tijdlang voorzitter van het Groningse Plaatselijk Arbeids-Secretariaat (PAS). Kaspers was vegetariër en aanhanger van de natuurgeneeswijze. Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte hij voor de Internationale Anti-Militaristische Vereeniging (IAMV) antimilitaristische propaganda. Hij ondertekende het dienstweigeraarsmanifest in 1915 en richtte in dat jaar een federatie op van sociaal-anarchisten, om vooral de invloed van de Sociaal-Democratische Partij (SDP) op het IAMV en de sociaal-anarchisten tegen te gaan. Kaspers reageerde enthousiast op de Russische revolutie maar stelde zich steeds kritischer op en verwierp de bolsjewisering. Hij verzette zich tegen de oprukkende invloed van het communisme in Oost-Groningen na 1918.

Ziekte dwong hem de redactie van De Arbeider neer te leggen en hij verhuisde in 1921 voor zijn gezondheid naar Hilversum. Hij bleef actief voor de geheelonthouding, het antimilitarisme, de sociaal-anarchie en het Comité tegen de bestaande Opvattingen omtrent Misdaad en Straf. In 1924 werd het Sociaal-Anarchistisch Verbond (SAV) opgericht, dat De Vrije Samenleving uitgaf onder redactie van B. de Ligt, A. de Jong en H.E. Kaspers, die ook het brochuredepot beheerde. Na een half jaar ging het blad op in De Arbeider. Kaspers publiceerde tot in de jaren dertig in de Socialistische Almanak en het Anarchistisch Jaarboekje. Na de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij de Nederlandse Bond van Vrije Socialisten en schreef in Socialisme van Onderop!.



PUBLIKATIES: Waarom tegen plaatselijke keuze (Hilversum z.j.).

LITERATUUR: De Arbeider 2.4.1921; J. Giesen, Nieuwe geschiedenis. Het antimilitarisme van de daad in Nederland (Rotterdam 1923); 'Kaspers 80 jaar' in: Socialisme van Onderop!, 5.2.1949; G. Bruintjes, Socialisme in Groningen 1881-1894 (Amsterdam 1981); G. Heijmans, A. Koster, De I.A.M.V. van 1904 tot 1921. Geschiedenis van de Internationale anti-militaristische vereeniging (Zwolle 1984); P. Hoekman, Socialisme en arbeidersbeweging in het Oldambt 1881-1894 (Groningen 1985); J. Houkes, Travailleur. Een politieke biografie van de Groninger anarchist Tjerk Luitjes 1884-1910 (Groningen 1985); B. Vlasma, 'Wat willen de anarchisten' De vrij-socialistische beweging in het Noorden 1918-1930 (doctoraal scriptie geschiedenis RUG) (Groningen 1986); Becker, Frieswijk, Bedrijven; P. Hoekman, J. Houkes, O. Knottnerus, Een eeuw socialisme en arbeidersbeweging in Groningen 1885-1985 (Groningen 1986); J. Houkes, 'Kaspers, Hendrik Ebo (1869-1953)' in: P. Brood, W. Foorthuis (red.), Drentse biografieën I (Meppel/Amsterdam 1989) 101-104; W.A. Hoefakker, Ebo Hendrik Kaspers (z.pl. 1996).

PORTRET: H.E. Kaspers, IISG



Auteur: Jannes Houkes

Oorspronkelijk gepubliceerd in: BWSA 1 (1986), p. 56-57

Laatst gewijzigd: 21-08-2002