Oost-Finsterwolde was in de middeleeuwen een nederzetting en kerspel in het Wold-Oldambt, in het bisdom Munster. De plaats wordt genoemd in een tweetal gelijkduidende verdragen met de jaartallen 1391 en 1420. In Oost-Finsterwolde heeft een kruiskerk gewijd aan St.-Nicolaas gestaan. In 1435 was de plaats door de veenontginningen al geheel verplaatst naar het zuidelijker gelegen Veenhuizen. In een kerspellijst van het bisdom Munster wordt de plaats Astwinserwalda genoemd, mogelijk de oudste benaming. De verplaatsing en het verdwijnen van de nederzetting werd altijd toegeschreven aan de doorbraken van de Dollard, maar het Dollardwater bereikte op een veel later tijdstip (na 1509) dit gebied.
Uiteindelijk is het gebied wel bezweken aan de Dollard.
De fundamenten van de St. Nicolaaskerk werden in 1826 gevonden (1) ten zuiden van Ganzedijk in een kerkheuvel.. De fundamenten werden geruimd in 1844 en het puin gebruikt.
De lange opstrekkende kerkkavel van Oost-Finsterwolde was enige eeuwen lang in eigendom geweest van de NH-kerk te Finsterwolde en de begraafplaats werd mogelijk na de middeleeuwen nog gebruikt om slachtoffers van besmettelijke ziekten toch in gewijde aarde te begraven (2). De kerkkavel werd in 1821 verkocht aan D.J. Mulder om met de opbrengsten de nieuwe kerktoren te financieren. De vergraven kerkheuvel staat plaatselijk nog bekend als hoge wind.
(Bron: wikipedia)
(1) Finserwolde zal ook veel geleden hebben van de inbraak der Dollardwateren; buiten het dorp ten noordoosten nabij den Ganzendijk is eenen kerkenplaats, waar de grondslagen van een kerk en vele lijken met zerken doodkisten gevonden zijn, zoodat hier misschien ook eene vroegere kerk dier plaats gestaan heeft.
(Bron: G.A. Stratingh en G.A. Venema. De Dollard )
(Bron: G.A. Stratingh en G.A. Venema. De Dollard )